Travma sonrası stres bozukluğu (PTSD)

TANIM

Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB), korkunç bir olayın yaşanması veya buna tanık olunmasıyla tetiklenen bir zihinsel sağlık durumudur. Semptomlar arasında geçmişe dönüşler, kabuslar, şiddetli kaygı ve olayla ilgili kontrol edilemeyen düşünceler yer alabilir.

BELİRTİLER

• Rahatsız edici anılar
• Kaçınma
• Düşünce ve ruh halindeki olumsuz değişiklikler
• Duygusal tepkilerdeki değişiklikler

NEDENLER

TSSB, gerçek veya ölüm tehdidi, ciddi yaralanma veya cinsel ihlal içeren bir olayı yaşadıktan, tanık olduktan veya öğrendikten sonra gelişebilir. Kalıtsal ruh sağlığı riskleri, yaşam deneyimleri, kişiliğin kalıtsal yönleri ve stres tepkilerinin beyin düzenlemesinden kaynaklanabilir.

RİSK FAKTÖRLERİ

TSSB geliştirme olasılığını artırabilecek faktörler arasında yoğun veya uzun süreli travma, çocuklukta istismar veya ihmal, belirli mesleklerde travmatik olaylara maruz kalma, diğer ruh sağlığı sorunları, destek sisteminin olmaması ve ailede ruh sağlığı sorunları öyküsü yer almaktadır.

Komplikasyonlar: TSSB yaşamın çeşitli yönlerini bozabilir ve depresyon, anksiyete, madde kullanım bozuklukları, yeme bozuklukları ve intihar düşünceleri/eylemleri gibi diğer ruh sağlığı sorunlarının riskini artırabilir.

Tedavi: Birincil tedavi psikoterapi ve ilaçları içerir. Psikoterapi türleri arasında bilişsel terapi, maruz kalma terapisi ve göz hareketi duyarsızlaştırma ve yeniden işleme (EMDR) bulunur. Antidepresanlar ve anksiyete önleyici ilaçlar gibi ilaçlar semptomların yönetilmesine yardımcı olabilir.

BAŞA ÇIKMA VE DESTEK

Ailenizden, arkadaşlarınızdan, ruh sağlığı profesyonellerinden veya inanç topluluklarından alacağınız destek iyileşmeye yardımcı olabilir. Yeterli dinlenme, egzersiz, sağlıklı beslenme, alkol/uyuşturucu kullanarak kendi kendine ilaç kullanmaktan kaçınma ve aktivitelere katılma gibi kişisel bakım stratejileri faydalı olabilir.

SORULAR

1. TSSB nedir?

TSSB, Travma Sonrası Stres Bozukluğu anlamına gelir; dehşet verici olayların tetiklediği bir ruh sağlığı durumudur.

2. TSSB'nin belirtileri nelerdir?

Belirtiler arasında müdahaleci anılar, kaçınma davranışları, düşünce ve ruh halinde olumsuz değişiklikler ve duygusal tepkilerde değişiklikler yer alır.

3. TSSB'ye yol açan bazı yaygın travmatik olaylar nelerdir?

Yaygın olaylar arasında savaşa maruz kalma, çocuklukta istismar / ihmal, cinsel saldırı, fiziksel saldırı ve silahla tehdit edilme sayılabilir.

4. TSSB nasıl teşhis edilir?

Tanı, DSM-5 (Mental Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı) kriterlerini takip eden belirti/semptomlara ve psikolojik değerlendirmeye dayanır.

5. TSSB gelişimi için bazı risk faktörleri nelerdir?

Risk faktörleri arasında yoğun/uzun süreli travmaya maruz kalma, çocuklukta istismar/ihmal, travmaya maruz kalma riski olan belirli meslekler (örneğin askeri personel), diğer ruh sağlığı sorunları, destek sistemi eksikliği yer almaktadır.

6. TSSB için hangi tedaviler mevcuttur?

Tedaviler arasında psikoterapi (bilişsel terapi, maruz kalma terapisi) ve ilaçlar (antidepresanlar, kaygı önleyici ilaçlar) bulunur.

7. Yaşam tarzı değişiklikleri TSSB ile başa çıkmaya nasıl yardımcı olabilir?

Yeterli dinlenme, egzersiz, sağlıklı beslenme, kendi kendine tedavi amacıyla alkol/uyuşturucudan uzak durma gibi yaşam tarzı değişiklikleri, TSSB ile başa çıkmada yardımcı olabilir.

8. Bir kişi TSSB semptomları için ne zaman yardım almalıdır?

Travmatik bir olaydan sonra semptomlar bir aydan daha uzun süre devam ederse veya günlük yaşam işleyişini önemli ölçüde etkiliyorsa.

9. Çocuklarda TSSB gelişebilir mi?

Evet, çocuklar travmatik olayların ardından TSSB geliştirebilirler; semptomları yetişkinlerden farklı şekilde ortaya çıkabilir.

10. Sevdikleriniz TSSB olan birine nasıl destek olabilir?

Sevdikleriniz, travma sonrası stres bozukluğunu öğrenerek, travma hakkında hemen konuşma baskısı olmadan dinlemeye hazır olarak anlayış desteği sunabilirler.