Nikotin bağımlılığı
Other names: Bağımlılık, nikotin, Bağımlılık, tütün, Sigara, Tütün bağımlılığı, Tütün kullanımı
TANIM
Tütün bağımlılığı olarak da bilinen nikotin bağımlılığı, nikotin maddesi nedeniyle tütün ürünlerine duyulan bağımlılıktır. Zararlı etkilerine rağmen tütün kullanımını bırakamamaya yol açar. Nikotin beyinde fiziksel ve ruh halini değiştiren etkiler göstererek tütün kullanma isteği yaratır ve bağımlılığa neden olur. Tütün kullanımının bırakılmasıyla sinirlilik ve anksiyete gibi yoksunluk belirtileri ortaya çıkar. Nikotin bağımlılığa neden olsa da tütünün toksik etkisi içindeki diğer maddelerden kaynaklanmaktadır. Sigara içenlerde kalp hastalığı, felç ve kanser oranları sigara içmeyenlere göre daha yüksektir. Sigarayı bırakmak, yoksunluk semptomlarını yönetmek ve uzun süreli bırakmayı sağlamak için mevcut çeşitli tedavilerle sağlığı önemli ölçüde iyileştirebilir.
BELİRTİLER
- Sigarayı bırakamama
- Durdurmaya çalışırken yoksunluk belirtileri
- Sağlık sorunlarına rağmen sigara içmeye devam etmek
- Sigara içmek için sosyal aktiviteleri feda etmek
Ne zaman doktora görünmeli: Nikotin bağımlılığının hem fiziksel hem de davranışsal yönlerini ele alan bir tedavi planı geliştirme konusunda yardım almak için bir sağlık uzmanına danışın.
NEDENLER
Tütündeki nikotin yüksek oranda bağımlılık yapar, ruh halini ve davranışları düzenleyen dopamin gibi beyin kimyasallarının salınımını uyarır. Sigara içmeyle ilişkili belirli zamanlar, yerler veya duygusal durumlar gibi davranışsal faktörler nikotin bağımlılığına katkıda bulunur.
RİSK FAKTÖRLERİ
- Genetik
- Ev ve akran etkisi
- Sigaraya başlama yaşı
- Zihinsel hastalık
- Madde kullanımı
KOMPLİKASYONLAR
Tütün dumanı, akciğer hastalıkları, kanserler, kalp sorunları, şeker hastalığı, göz sorunları, kısırlık, iktidarsızlık, hamilelik komplikasyonları, solunum yolu enfeksiyonları, duyularda zayıflama, diş eti hastalıkları, erken yaşlanma ve aile üyelerine yönelik riskler gibi çeşitli sağlık sorunlarına yol açan zararlı kimyasallar içerir.
RANDEVUNUZA HAZIRLANIN
Bir doktora danışmadan önce sigara içmeyi tetikleyen unsurları dikkate almak, sigaraya bağlı fiziksel semptomları listelemek, kişisel bilgileri ve ilaç listesini toplamak önemlidir. Sigaranın sağlık üzerindeki etkisi ve uygun tedavi seçeneklerine ilişkin sorular tartışılmalıdır.
TESTLER VE TEŞHİS
Doktorlar, günlük sigara tüketimine ve uyandıktan sonra ilk sigaraya kadar geçen süreye dayalı anketler aracılığıyla nikotin bağımlılığı düzeylerini değerlendirebilir. Tanı için Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabındaki ölçütler de dikkate alınabilir.
TEDAVİLER VE İLAÇLAR
Nikotin replasman tedavisi (yama, sakız) ve nikotin dışı ilaçlar (bupropion, vareniklin) gibi çeşitli ilaçlar nikotin bağımlılığının tedavisinde etkilidir. Danışmanlık ve destek grupları, başarılı uzun süreli bırakma için ilaç tedavisini tamamlar.
YAŞAM TARZI VE EV ÇÖZÜMLERİ
Tütün bağımlılığının önlenmesi, dumansız ortamlar yaratılmasını, tütün ürünlerine karşı mevzuatın desteklenmesini, gençlerle sigara içmenin risklerinin tartışılmasını, çocuklar arasında kişisel duyguların keşfedilmesini teşvik etmeyi ve sigaraya karşı toplum programlarına aktif katılımı içerir.
BAŞA ÇIKMA VE DESTEK
Sigara içmeme durumunu korumaya yönelik pratik ipuçları arasında sigarayı bırakmak için hedefler ve planlar belirlemek, aileden ve arkadaşlardan sosyal destek aramak, kendi kendine olumlu konuşmanın desteklenmesi, alkol tüketimi gibi sigara içmeyi tetikleyen etkenlere karşı sınırlar koymak, bırakma konusunda kaydedilen ilerleme için kendini ödüllendirmek yer alır.
SORULAR
- Nikotin bağımlılığı nedir?
Nikotin bağımlılığı, nikotin maddesinin neden olduğu tütün ürünlerine bağımlılıktır.
- Nikotin bağımlılığının yaygın belirtileri nelerdir?
Semptomlar arasında sigarayı bırakamama, bırakma girişiminde bulunulduğunda yoksunluk belirtileri yer alır.
- Nikotin bağımlılığını hangi faktörler etkiler?
Genetik, ev ortamı, akran etkisi nikotin bağımlılığına katkıda bulunan faktörlerdir.
- Nikotin bağımlılığı konusunda doktor randevusuna nasıl hazırlanılır?
Sigara içmeyi tetikleyenleri ve ilgili fiziksel semptomları listeleyerek.
- Tütün dumanı solumanın bazı komplikasyonları nelerdir?
Komplikasyonlar arasında akciğer hastalıkları, kanserler, kalp sorunları, diyabet yer almaktadır.
- Nikotin bağımlılığı için hangi tedaviler mevcuttur?
Nikotin replasman tedavisi gibi ilaçlar ve danışmanlık destek grupları.
- Yaşam tarzı değişiklikleri tütün bağımlılığını nasıl önleyebilir?
Dumansız ortamlar yaratmak ve tütün karşıtı mevzuatı desteklemek.
- Sigarasız bir yaşam sürdürmek için bazı başa çıkma stratejileri nelerdir?
Aile ve arkadaşlardan sosyal destek aramak ve sigara içmeyi tetikleyen unsurlara karşı sınırlar koymak.
- Nikotin bağımlılığını tedavi etmek için nikotin dışı ilaçlar mevcut mu?
Evet, bupropion (Zyban) ve vareniklin (Chantix) gibi ilaçlar nikotin içermeyen seçeneklerdir.
- İlaç tedavisini sigarayı bırakma danışmanlığıyla birleştirmek ne kadar etkilidir?
İlaçları davranışsal danışmanlıkla birleştirmek, uzun süreli sigaradan uzak durmanın sağlanması için en iyi şansı sağlar.