Ateroskleroz

Other names: Arterlerin sertleşmesi, Damar sertliği / ateroskleroz

TANIM

Arteriyoskleroz, kalbinizden vücudunuzun geri kalanına (arterler) oksijen ve besin taşıyan kan damarlarının kalınlaşması ve sertleşmesi, bazen organlarınıza ve dokularınıza kan akışının kısıtlanmasıyla ortaya çıkar. Sağlıklı arterler esnek ve elastiktir, ancak zamanla arterlerinizdeki duvarlar sertleşebilir; bu durum genellikle arterlerin sertleşmesi olarak adlandırılır.

Ateroskleroz, arteriosklerozun özel bir türüdür, ancak terimler bazen birbirinin yerine kullanılır. Ateroskleroz, arter duvarlarınızın içinde ve üzerinde kan akışını kısıtlayabilen yağ, kolesterol ve diğer maddelerin (plaklar) birikmesini ifade eder.

Bu plaklar patlayarak bir kan pıhtısını tetikleyebilir. Ateroskleroz genellikle bir kalp sorunu olarak görülse de, vücudunuzun herhangi bir yerindeki arterleri etkileyebilir. Ateroskleroz genellikle önlenebilir ve tedavi edilebilir.

BELİRTİLER

Ateroskleroz yavaş yavaş gelişir. Hafif aterosklerozun genellikle herhangi bir semptomu yoktur.

Bir arter, organlarınıza ve dokularınıza yeterli kanı sağlayamayacak kadar daralıncaya veya tıkanıncaya kadar genellikle ateroskleroz semptomları yaşamayacaksınız. Bazen bir kan pıhtısı kan akışını tamamen engeller, hatta parçalanıp Kalp krizi veya İnmeyi tetikleyebilir.

Orta ila şiddetli ateroskleroz belirtileri hangi arterlerin etkilendiğine bağlıdır. Örneğin:

• Kalp damarlarınızda ateroskleroz varsa Göğüs ağrısı veya basınç (Anjina) gibi semptomlarınız olabilir.
• Beyninize giden arterlerde ateroskleroz varsa,** kollarınızda veya bacaklarınızda ani uyuşma veya güçsüzlük, konuşma güçlüğü veya konuşma bozukluğu veya yüzünüzdeki kaslarda sarkma gibi belirti ve semptomlarınız olabilir.
• Kollarınız ve bacaklarınızdaki atardamarlarda ateroskleroz varsa, yürürken bacak ağrısı (aralıklı klodikasyon) gibi Periferik arter hastalığı semptomlarınız olabilir.
• Böbreklerinize giden arterlerde ateroskleroz varsa,** yüksek tansiyon veya böbrek yetmezliği geliştirirsiniz.
• Eğer cinsel organlarınıza giden atardamarlarda ateroskleroz varsa seks yaparken zorluk yaşayabilirsiniz.

Ne zaman doktora görünmeli

Aterosklerozunuz olduğunu düşünüyorsanız doktorunuzla konuşun. Ayrıca göğüs ağrısı (Anjina), bacak ağrısı veya uyuşukluk gibi yetersiz kan akışının erken belirtilerine de dikkat edin. Erken teşhis ve tedavi, aterosklerozun kötüleşmesini önleyebilir ve Kalp krizi, İnme veya başka bir tıbbi acil durumu önleyebilir.

NEDENLER

Ateroskleroz çocukluk çağında başlayabilen yavaş ve ilerleyici bir hastalıktır. Kesin nedeni bilinmemekle birlikte ateroskleroz, atardamarın iç tabakasının hasar görmesi veya yaralanmasıyla başlayabilir. Hasarın nedeni şunlar olabilir:

• Yüksek tansiyon
• Yüksek kolestorol
• Yüksek trigliseritler
• Sigara ve diğer tütün kaynakları
• Diyabet
• Enflamasyon

RİSK FAKTÖRLERİ

Zamanla damarlarda sertleşme meydana gelir. Yaşlanmanın yanı sıra ateroskleroz riskini artıran faktörler şunlardır:

• Yüksek tansiyon
• Yüksek kolestorol
• Diyabet
• Obezite
• Sigara ve diğer tütün kullanımı
• Ailede erken kalp hastalığı öyküsü
• Egzersiz eksikliği

KOMPLİKASYONLAR

Aterosklerozun komplikasyonları hangi arterlerin tıkandığına bağlıdır. Örneğin:

• Koroner arter hastalığı
• Karotis arter hastalığı
• Periferik arter hastalığı
• Anevrizmalar

RANDEVUNUZA HAZIRLANIN

Ateroskleroz hastası olabileceğinizi düşünüyorsanız veya aile geçmişiniz nedeniyle bu hastalığa sahip olmaktan endişe ediyorsanız, kolesterol seviyenizi kontrol ettirmek için doktorunuzdan randevu alın.

TESTLER VE TEŞHİS

Fizik muayene sırasında daralmış, genişlemiş veya sertleşmiş arterlerin belirtileri bulunabilir. Sonuçlara bağlı olarak tanı testleri şunları içerebilir:

• Kan testleri
• Doppler ultrason
• Ayak bileği-kol indeksi
• Elektrokardiyogram (EKG)
• Stres testi
• Kardiyak kateterizasyon ve anjiyogram

TEDAVİLER VE İLAÇLAR

Yaşam tarzı değişiklikleri genellikle aterosklerozun en iyi tedavisidir. Kolesterol ilaçları gibi ilaçlar ve anjiyoplasti gibi cerrahi prosedürler de önerilebilir.

YAŞAM TARZI VE EV ÇÖZÜMLERİ

Sigarayı bırakmak, sağlıklı besinler tüketmek, düzenli egzersiz yapmak ve sağlıklı kiloyu korumak aterosklerozun önlenmesine ve tedavi edilmesine yardımcı olabilir.

ALTERNATİF TIP

Bazı gıdalar ve bitkisel takviyeler, ateroskleroz gelişmesiyle ilişkili yüksek kolesterol düzeylerini ve yüksek tansiyonu azaltmaya yardımcı olabilir. Tedavi planınıza herhangi bir takviye eklemeden önce doktorunuza danışın.

---

SORULAR

1. Arterioskleroz nedir?

Arterioskleroz, plak birikimi nedeniyle arterler kalınlaşıp sertleştiğinde ortaya çıkar.

2. Kalp arterlerinde orta ila şiddetli aterosklerozun belirtileri nelerdir?

Belirtiler arasında göğüs ağrısı veya basıncı (anjina) yer alabilir.

3. Hangi yaşam tarzı değişiklikleri aterosklerozu önlemeye veya tedavi etmeye yardımcı olabilir?

Sigarayı bırakmak, sağlıklı gıdalarla beslenmek, düzenli egzersiz yapmak ve kiloyu korumak faydalıdır.

4. Arter sertleşmesi gelişimi için bazı risk faktörleri nelerdir?

Risk faktörleri arasında yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, diyabet, obezite, sigara kullanımı, ailede kalp hastalığı öyküsü ve egzersiz eksikliği yer almaktadır.

5. İnflamasyon ateroskleroz gelişimine nasıl katkıda bulunur?

Artrit veya lupus gibi hastalıklardan kaynaklanan iltihaplanma, arter duvarlarında hasara yol açarak plak oluşumunu başlatabilir.

6. Aterosklerozu tespit etmek için hangi tanı testleri kullanılır?

Testler arasında kolesterol seviyeleri için kan testleri, arterlerdeki kan akış hızını ölçmek için Doppler ultrason, kalp sinyallerini kaydetmek için EKG ve diğerleri yer almaktadır.

7. Ciddi ateroskleroz vakalarında hangi cerrahi prosedürler önerilebilir?

Ağır vakalarda stent yerleştirmeyle birlikte anjiyoplasti veya bypass ameliyatı gibi prosedürler gerekli olabilir.

8. Antiplatelet ilaçlar trombosit kümelenmesine bağlı daha fazla tıkanmayı önlemede nasıl çalışır?

Aspirin gibi antiplatelet ilaçlar trombosit agregasyonunu azaltarak daralmış arterlerde pıhtı oluşumunu önler.

9. Aterosklerozla ilişkili yüksek kolesterol seviyelerinin azaltılmasına hangi alternatif tıp seçenekleri yardımcı olabilir?

Omega 3 yağ asitleri veya sarımsak gibi takviyeler, doktor onayı ile yüksek kolesterol seviyelerinin düşürülmesine yardımcı olabilir.

10. Yoga gibi rahatlama teknikleri ateroskleroz gelişme riski olan bireylere nasıl fayda sağlayabilir?

Gevşeme teknikleri, kan basıncını geçici olarak düşüren stres seviyelerinin azaltılmasına yardımcı olur ve arteriyel plakların gelişmesiyle ilişkili riskleri azaltır.