Çölyak hastalığı

Other names: Glutene duyarlı enteropati, Nontropikal sprue, Sprue, çölyak

TANIM

Çölyak hastalığı, buğday, arpa ve çavdarda bulunan bir protein olan gluteni yemeye karşı oluşan bir bağışıklık reaksiyonudur. İnce bağırsakta bir bağışıklık tepkisini tetikleyerek, astara zarar veren ve besin emilimini önleyen iltihaplanmaya neden olur.

BELİRTİLER

Belirtiler değişkenlik göstermekle birlikte ishal, kilo kaybı, şişkinlik, anemi, kemik yoğunluğu kaybı, deri döküntüsü, baş ağrısı, yorgunluk ve nörolojik sorunları içerebilir. Çocuklarda büyüme ve gelişmeyi etkileyebilir.

NEDENLER

Kesin nedeni bilinmemektedir, ancak genetik ve çevresel faktörler rol oynamaktadır. Ameliyat, hamilelik, enfeksiyonlar veya stres gibi faktörler tarafından tetiklenebilir.

RİSK FAKTÖRLERİ

Ailede Çölyak hastalığı öyküsü, tip 1 diyabet gibi otoimmün bozukluklar, Down sendromu ve bazı genetik mutasyonlar riski artırır.

Komplikasyonlar: Tedavi edilmeyen Çölyak hastalığı yetersiz beslenmeye, kemik sorunlarına, kısırlığa, kansere, laktoz intoleransına ve yanıt vermeyen veya refrakter Çölyak hastalığına yol açabilir.

TESTLER VE TEŞHİS

Teşhis için kan testleri ve endoskopi kullanılır. Yanıltıcı sonuçlardan kaçınmak için glutensiz bir diyete başlamadan önce test yaptırmak önemlidir.

Tedaviler: Sıkı bir glutensiz diyet birincil tedavidir. Eksiklikler için vitamin takviyesi gerekebilir. İlaçlar, varsa iltihaplanmayı veya deri döküntülerini kontrol etmeye yardımcı olabilir.

Yaşam Tarzı ve Ev Çözümleri: Buğday, arpa ve çavdar gibi gluten içeren tüm yiyeceklerden kaçının. Etiketleri dikkatlice okuyun ve glutensiz alternatifleri tercih edin. Birçok doğal gıda doğal olarak glutensizdir.

SORULAR

1. Çölyak hastalığı nedir?

Çölyak hastalığı, buğday, arpa ve çavdarda bulunan gluteni yemeye karşı oluşan bir bağışıklık reaksiyonudur.

2. Çölyak hastalığının yaygın belirtileri nelerdir?

Semptomlar arasında ishal, kilo kaybı, şişkinlik, anemi, deri döküntüsü, yorgunluk ve nörolojik sorunlar yer alır.

3. Çölyak hastalığı nasıl teşhis edilir?

Tanı, antikorları saptamak için kan testlerini ve ince bağırsağı incelemek için endoskopiyi içerir.

4. Çölyak hastalığına yakalanma risk faktörleri nelerdir?

Ailede Çölyak hastalığı öyküsü, tip 1 diyabet gibi otoimmün bozukluklar, Down sendromu yaygın risk faktörleridir.

5. Tedavi edilmeyen Çölyak hastalığı hangi komplikasyonlara yol açabilir?

Komplikasyonlar arasında yetersiz beslenme, kemik sorunları (osteoporoz), kısırlık, kanser riskinde artış yer alır.

6. Çölyak hastalığının birincil tedavisi nedir?

Çölyak hastalığını etkili bir şekilde yönetmek için sıkı bir glütensiz diyet şarttır.

7. Çölyak hastalığı olan kişiler için vitamin takviyesi gerekli olabilir mi?

Evet, ciddi vakalarda malabsorbsiyon sorunları nedeniyle kalsiyum, demir, B vitaminleri gibi takviyeler gerekebilir.

8. Çölyak hastalığı günlük yaşamda nasıl yönetilir?

Glüten içeren tüm gıdalardan kaçınarak ve etiketleri dikkatle okurken glütensiz alternatifleri tercih ederek.

9. Çölyak hastalığı olan bir kişi hangi yaşam tarzı değişikliklerini dikkate almalıdır?

Bireysel ihtiyaçlara göre uyarlanmış sağlıklı, glutensiz bir diyet planlamak için bir diyetisyenle yakın işbirliği içinde çalışmak faydalı olabilir.

10. Çölyak hastalığını doğrudan tedavi etmek için herhangi bir ilaç mevcut mu?

Ağır vakalarda enflamasyonu kontrol etmek veya dermatitis herpetiformis gibi ilişkili cilt rahatsızlıklarını yönetmek için ilaçlar reçete edilebilir.