Kalça kırığı
TANIM A
Kalça kırığı, hayatı tehdit edebilecek komplikasyonları olan ciddi bir yaralanmadır. Kalça kırığı riski yaşla birlikte artar. Yaşlı insanlar, zayıflamış kemikler, çoklu ilaçlar, zayıf görme ve denge sorunları nedeniyle daha yüksek kalça kırığı riski altındadır.
BELİRTİLER
- Düştükten hemen sonra hareket edememe
- Kalçanızda veya kasıklarınızda şiddetli ağrı
- Yaralı kalçanızın olduğu taraftaki bacağınıza ağırlık verememe
- Kalça bölgenizde ve çevresinde sertlik, morarma ve şişlik
- Yaralı kalçanızın olduğu tarafta daha kısa bacak
- Yaralı kalçanızın olduğu taraftaki bacağınızın dışa doğru dönmesi
NEDENLER
Kalça kırıkları, özellikle zayıf kemiklere sahip yaşlı yetişkinlerde şiddetli darbeler veya düşmeler sonucu oluşabilir.
RİSK FAKTÖRLERİ
Kalça kırıklarına katkıda bulunan faktörler arasında yaş, kemik yoğunluğunun azalması, görme ve denge sorunları, cinsiyet, kronik tıbbi durumlar, bazı ilaçlar, beslenme sorunları, fiziksel hareketsizlik, tütün ve alkol kullanımı yer almaktadır.
Komplikasyonlar: Kalça kırıkları bağımsızlığı azaltabilir, daha fazla düşme ve kırık riskini artırabilir ve kan pıhtıları, yatak yaraları, enfeksiyonlar ve kas kaybı gibi komplikasyonlara yol açabilir.
RANDEVUNUZA HAZIRLANIN
Doktorunuzun sorabileceği sorular arasında son zamanlarda yaşanan düşmeler veya yaralanmalar, ağrının şiddeti, yaralı bacağa ağırlık verme yeteneği, tıbbi geçmişi, alınan ilaçlar, yaşam tarzı alışkanlıkları, ailede kemik kırığı veya osteoporoz geçmişi yer alır.
TESTLER VE TEŞHİS
Teşhis genellikle semptomlara dayanır ve röntgenlerle doğrulanır. Gerekirse MRI veya kemik taramaları istenebilir. Kalça kırıkları genellikle femur boynunda veya intertrokanterik bölgede meydana gelir.
TEDAVİLER VE İLAÇLAR
Tedavi cerrahi (dahili onarım veya değiştirme), rehabilitasyon (fizik tedavi) ve ilaç tedavisini (ikinci kırık riskini azaltmak için bifosfonatlar) içerir.
Yaşam Tarzı ve Evde Tedaviler: Yeterli kalsiyum ve D vitamini alımı, kemik gücü ve dengesi için düzenli egzersiz, sigara ve aşırı içkiden kaçınmak, evdeki tehlikeleri değerlendirmek, göz muayeneleri, ilaçların yan etkilerini izlemek gibi sağlıklı yaşam tarzı seçimlerini benimsemek, kalça kırıklarını önlemeye yardımcı olur.
SORULAR
- Kalça kırığının belirtileri nelerdir?
Düşme sonrasında hareket edememe
Kalça/kasıkta şiddetli ağrı
Yaralı bacak üzerinde ağırlık taşıyamama
Kalça bölgesinde sertlik, morarma, şişlik
Yaralı tarafta daha kısa bacak
Yaralı taraftaki bacağın dışa doğru dönmesi
- Kalça kırıkları için risk faktörleri nelerdir?
Yaşa bağlı kemik yoğunluğunda azalma
Görme ve denge sorunları
Kadın cinsiyeti
Kronik tıbbi durumlar
Bazı ilaçlar
Beslenme eksiklikleri
Fiziksel hareketsizlik
Tütün ve alkol kullanımı
- Kalça kırığı nasıl teşhis edilir?
Semptomlara göre
X-ışınları ile onaylandı
Gerekirse MRI veya kemik taramaları istenebilir
- Kalça kırığı için tedavi seçenekleri nelerdir?
Ameliyat (dahili onarım veya değiştirme)
Rehabilitasyon (fizik tedavi)
İlaçlar (bifosfonatlar)
- Yaşam tarzı değişiklikleri kalça kırıklarını önlemeye nasıl yardımcı olabilir?
Yeterli kalsiyum ve D vitamini alımı
Düzenli ağırlık taşıma egzersizi
Sigara içmekten ve aşırı içki içmekten kaçınmak
Ev tehlike değerlendirmesi
Düzenli göz kontrolleri
- Kalça kırığı hangi komplikasyonlara yol açabilir?
Kan pıhtıları
Yatak yaraları
İdrar yolu enfeksiyonları
Pnömoni
Kas kaybı
- Kimler kalça kırığı açısından daha yüksek risk altındadır?
Yaşlı bireyler
Kemikleri zayıflamış olanlar (osteoporoz)
Görme/denge sorunları olan kişiler
- Neden kadınlarda kalça kırığı görülme sıklığı erkeklere göre daha yüksektir?
Kadınlar menopozdan sonra östrojen seviyelerinin azalması nedeniyle kemik yoğunluğunu daha hızlı kaybederler.
- Fiziksel hareketsizlik kalça kırığı riskine nasıl katkıda bulunur?
Ağırlık taşıyan egzersizler kemiklerin güçlenmesine yardımcı olur; aktivite eksikliği kemik yoğunluğunun azalmasına neden olabilir.
- Bifosfonatlar ikinci kalça kırıklarının önlenmesinde nasıl bir rol oynar?
Bifosfonatlar kemik yoğunluğunu artırarak ikinci kalça kırığı riskini azaltmaya yardımcı olabilir.