Akut karaciğer yetmezliği
TANIM
Akut karaciğer yetmezliği, genellikle önceden karaciğer hastalığı olmayan bir kişide meydana gelen hızlı karaciğer fonksiyon kaybıdır. Aşırı kanama ve beyinde basınç artışı gibi komplikasyonlara yol açabilen daha az yaygın ancak ciddi bir durumdur. Bu tıbbi acil durum için derhal tıbbi müdahale ve hastaneye yatış gereklidir.
BELİRTİLER
- Derinin ve gözlerin sararması (sarılık)
- Karnın sağ üst kısmında ağrı
- Karın şişliği
- Mide bulantısı ve kusma
- Halsizlik
- Oryantasyon bozukluğu veya kafa karışıklığı
- Uykululuk
Ne zaman doktora görünmeli: Gözlerde veya ciltte sararma, üst karın bölgesinde hassasiyet veya zihinsel durum, kişilik veya davranışta olağandışı herhangi bir değişiklik fark ederseniz derhal tıbbi yardım alın.
NEDENLER
Akut karaciğer yetmezliğinin nedenleri şunlardır:
- Asetaminofen doz aşımı
- Reçeteli ilaçlar
- Bitkisel takviyeler
- Viral hepatit
- Toksinler
- Otoimmün hastalık
- Damar hastalıkları
- Metabolik hastalıklar
- Kanser
Çoğu vakanın belirgin bir nedeni yoktur.
KOMPLİKASYONLAR
Akut karaciğer yetmezliğinin komplikasyonları şunları içerebilir:
- Beyin ödemi (beyinde aşırı sıvı bulunması)
- Kanama bozuklukları
- Enfeksiyonlar
- Böbrek yetmezliği
RANDEVUNUZA HAZIRLANIN
Doktorunuzdan semptomlar, ilaçlar, bitkisel takviyeler, uyuşturucu kullanımı, hepatit öyküsü, alkol tüketimi, ailede karaciğer problemleri öyküsü ve daha fazlası hakkında sorular bekleyin.
Doktorunuza sormanız gereken sorular: Durumunuzun nedeni, geri döndürülebilirliği, tedavi seçenekleri, karaciğer nakli ihtiyacı ve mevcut nakil üniteleri hakkında bilgi alın.
TESTLER VE TEŞHİS
Teşhis, karaciğer fonksiyonlarını değerlendirmek için kan testlerini, ultrason gibi görüntüleme testlerini ve bazen altta yatan nedeni belirlemek için karaciğer biyopsisini içerir.
TEDAVİLER VE İLAÇLAR
Tedavi, zehirlenmeyi tersine çevirecek ilaçları veya geri dönüşü olmayan hasar meydana gelirse nihayetinde karaciğer naklini içerebilir. Beyin ödemi ve enfeksiyonlar gibi komplikasyonların kontrolü çok önemlidir.
YAŞAM TARZI VE EV ÇÖZÜMLERİ
İlaç talimatlarına uyarak, tüm ilaçları doktorunuza açıklayarak, alkol alımını azaltarak, riskli davranışlardan kaçınarak, risk altındaysanız hepatit aşısı yaptırarak ve sağlıklı kilonuzu koruyarak riskinizi azaltın.
SORULAR
- Akut karaciğer yetmezliğinin belirtileri nelerdir?
Belirtiler arasında sarılık, karın ağrısı/şişmesi, bulantı/kusma, kafa karışıklığı ve uyku hali yer alır.
- Akut karaciğer yetmezliğine ne sebep olabilir?
Nedenleri arasında asetaminofen aşırı dozu, viral hepatit, toksinler, otoimmün hastalıklar ve metabolik hastalıklar yer alır.
- Akut karaciğer yetmezliği nasıl teşhis edilir?
Tanı, karaciğer fonksiyon değerlendirmesi için kan testlerini ve ultrason gibi görüntüleme testlerini içerir.
- Akut karaciğer yetmezliğinin potansiyel komplikasyonları nelerdir?
Komplikasyonlar arasında beyin ödemi, kanama bozuklukları, enfeksiyonlar ve böbrek yetmezliği yer alabilir.
- Akut karaciğer yetmezliği durumunda ne zaman tıbbi yardıma başvurulmalıdır?
Sarılık veya zihinsel değişiklikler gibi belirtiler ortaya çıkarsa derhal tıbbi müdahaleye ihtiyaç vardır.
- Hangi yaşam tarzı önlemleri akut karaciğer yetmezliğini önlemeye yardımcı olabilir?
İlaç talimatlarına uymak, alkol alımını azaltmak, riskli davranışlardan kaçınmak ve sağlıklı kiloyu korumak riski azaltabilir.
- Akut karaciğer yetmezliği geri döndürülebilir mi?
Sebebe ve ciddiyetine bağlı olarak tedaviyle düzelebilir veya karaciğer nakli gerektirebilir.
- Asetaminofen doz aşımının akut karaciğer yetmezliğinde rolü nedir?
Asetaminofen doz aşımı Amerika Birleşik Devletleri'nde yaygın bir nedendir ve hızlı karaciğer hasarına yol açabilir.
- Akut karaciğer yetmezliğinde serebral ödem nasıl yönetilir?
İlaçlar, basıncı hafifletmek için beyindeki sıvı birikimini azaltmaya yardımcı olabilir.
- Akut karaciğer yetmezliği riski taşıyan kişiler için önerilen özel aşılar var mı?
Hepatit A ve B aşıları, bu virüslere yakalanma riski yüksek olan kişiler için faydalı olabilir.